دسته: عمومی

در گذشته آزمایشات دستی انجام می‌شدند ولی امروزه به دلیل نیاز به سرعت بخشیدن در انجام آزمایشات و کاهش درصد خطا به میزان حداقل از کیت‌های مخصوص به هر تست استفاده می‌گردد. در روش دستی احتمال خطای محقق بالا می‌رود و سرعت انجام کار به دلیل طولانی‌تر بودن پروسه، کاهش پیدا می‌کند. نکته‌ی قابل توجهی که آزمایش به روش کیت را بر روش دستی و سنتی ارجحیت می‌دهد این‌‌ است‌که یک آزمایش باید دقت و صحت داشته‌‌باشد.

دقت، تکرارپذیری یک جواب است؛ و صحت، نزدیک بودن به هدف یا نتیجه‌ی مورد نظراست. تکرارپذیری خود بر دو نوع است: تکرارپذیری با یک روش و دستگاه؛ تکرارپذیری با روش و دستگاه‌های مختلف. در دقت، بررسی می‌شود که آیا در صورت تکرار آزمایش مقادیر مشابه به‌دست می‌آید یا خیر؛ که این موضوع در روش کیت به راحتی میسر می‌شود.  صحت جواب‌های یک آزمایش را می‌توان با مقایسه یک نمونه مشخص بین آزمایشگاه‌های مختلف یا سنجش غلظت کالیبراتور بررسی کرد. در صورتی‌که یک آزمایش صحت نامناسبی داشته باشد ولی دقت آن خوب باشد، برای بررسی سیر بیماری می‌توان از آن بهره‌برد. دقت جواب‌های یک آزمایش را می‌توان به سه طریق بررسی کرد:۱. مقدار خطای دقت معمولا با شاخص‌های پراکندگی به‌دست می‌آید. ۲. استفاده از آزمون آماری ۳. استفاده از منحنی کنترل چارت. برای بررسی خطای کلی آزمایش، مجموع خطاهای صحت و دقت در نظر گرفته‌ می‌شود. حداکثر خطای مجاز در روش دستی و آزمایشات آنزیمی۱۰درصد و در روش استفاده از کیت و اتوماتیک و آزمایشات غیرآنزیمی ۵درصد می‌باشد.

تنها افراد حرفه‌ای تست‌های آزمایشگاهی را انجام می‌دهند؛ مساله‌ی مهمی که دانشجویان را نگران می‌کند که چگونه بدون تجارب حرفه‌ای می‌توانند به نتیجه مطلوبی در اجرای آزمایش دست یابند. انچام آزمایشات به روش دستی اگرچه درصد خطای بیشتری دارد ولی نیازمند حرفه‌ای بودن نیز می‌باشد و اگر محقق مهارت کافی را نداشته باشد، نه تنها خطای بیشتری را متحمل می‌شود بلکه نمی‌تواند نتیجه درست به‌دست آورد. استفاده از کیت‌ ‌های آزمایشگاهی با سهولت در انجام کار، افزایش دقت این مشکل را برطرف کرده‌است. طوری‌که نه تنها دانشجویان بلکه اساتید نیز به دلیل طراحی قابل اعتماد کیت‌ها و کاهش چشمگیر خطا در آزمایشات ترجیح می‌دهند از زمان که گنجینه‌ی محققین است، نهایت استفاده را کرده و کیت‌های مناسب با آزمایش خود را تهیه نمایند.

کیت آزمایشگاهی در تحقیقات علوم زیستی ، توسعه و کشف دارو ، و بررسی محیطی برای طیف وسیعی از کاربردها نظیر تحقیق در رابطه با مسیرهای بیماری، بررسی کاندیدهای بالقوه‌ی دارویی و ارزیابی فرآیندهای تولید زیست دارویی به‌کار گرفته می‌شود. بسیاری از محققین که قصد دارند برای اولین بار اقدام به خرید کیت تحقیقاتی کنند، از داشتن اطلاعات لازم جهت انتخاب محصول مورد نظر خود محروم هستند، که داشتن اطلاعات جامع و کامل در این زمینه، راه وصول به بهترین نتیجه را سرعت می‌بخشد.

تصور زمانی از دوران دانشجویی‌ام که باید برای پروژه پایان‌نامه خود کیت‌ آزمایشگاهی مورد نیاز را سفارش می‌دادم مرا وا داشت تا تجربیات ۸ سال گذشته را بنویسم. روزهای اول فقط عنوان کیت برایم مهم بود و در موقع جستجو فقط به صحیح بودن عنوان دقت می‌کردم که در طی جستجوهایی که انجام می‌دادم هزاران صفحه با عناوین شرکت‌های مختلف برایم باز می‌شد. به اندازه‌ای سردرگم شدم تا مجبور شدم از اساتید و دانشجویان سال بالایی اطلاعاتی را به دست بیاورم. برای شروع به اشتراک‌گذاری تجربه‌ها من این مطلب را نوشتم و امیدوارم شما نیز تجربیات خود را در بخش نظرات همین پست ارسال کنید. از نظر من ۵ نکته مهم در انتخاب یک کیت آزمایشگاهی عبارتند از:

• امکان‌سنجی آزمایشگاه بر اساس پروتکول کیت: فرایند نادرست انتخاب و یا خرید کیت می‌تواند ضرر مالی را به دنبال داشته باشد. بدین گونه که در هنگام انتخاب کیت مورد نظر، حتما باید به روش اندازه‌گیری آن توجه کرد. به عنوان مثال تعدادی از کیت‌ها نیاز به دستگاه الایزا ریدر برای خوانش دارند و یا تعدادی از کیت‌ها با دستگاه طیف سنجی مرئی – فرابنفش قابل اندازه گیری می‌باشند لذا قبل از جستجو برای کیت باید اطلاعات کافی از تجهیزات خود داشته باشیم و پروتکول کیت مورد نظر را به دقت مطالعه کنیم چرا که گاها به مواردی همچون استفاده از دستگاه سانتریفیوژ یخچال‌دار که شاید در آزمایشگاه وجود نداشته باشد. پس در درجه اول اهمیت، امکان‌سنجی تجهیزات آزمایشگاهی خودمان بر اساس روش انجام آزمایش و یا موارد اشاره شده توسط کمپانی تولیدکننده کیت‌ها می‌باشد.

• کمپانی و برند تولیدکننده کیت: در دوران دانشجویی به دلیل نداشتن تجربه کافی در خرید کیت، بهترین حالت برای انتخاب کیت، کیتی است که قبلا در بخش استفاده شده و یا یک برند مشهور می‌باشد. در این قسمت کمک گرفتن از کارشناسان آزمایشگاه می‌تواند کمک شایانی به شما بکند چرا که تجربه کاربری آنها در سال‌های متمادی، یکی از مهمترین‌ معیارهای انتخاب است. اگر دسترسی به یک کارشناس آزمایشگاه با تجربه ندارید، رجوع به تعداد نقل‌قول‌هایی (Citation) که درباره کیت و روش اندازه‌گیری در مقالات معتبر شده می‌تواند باشد. برای این کار به سادگی می‌توانید در scholar.google.com عنوان کیت را سرچ کنید و در مقالاتی که از این کیت استفاده شده را ملاحضه و ما بین کیت‌ها یک مقایسه ساده انجام دهید.

• حساسیت و ویژگی کیت: یکی از دغدغه‌های یافتن کیت مناسب برای پروژه، میزان حساسیت و ویژگی کیت می‌تواند باشد. در مورد کیت‌هایی که در آنها آنتی‌بادی استفاده شده این اهمیت دوچندان شده و توجه به مشخصات آنتی‌بادی مورد استفاده مانند اینکه «آیا برای نمونه‌های انسانی است؟» و یا اینکه «در کدام حیوانات و به چه میزان همولوگی دارد؟» بسیار مهم است. سوال دیگری که باید به آن توجه کرد این است که آیا کیت مورد نظر قابلیت سنجش با چه دقتی را دارد. به عنوان مثال کیتی در روش الایزا میزان میلی‌مول از ماده‌ایی را می‌سنجد ولی کیتی با روش دیگر مثل رادیوایمنواسی، میزان نانومول از همان ماده را می‌تواند بسنجد. در برخی کیت‌ها باید به وجود کنترل مثبت و یا منفی (بسته به نوع کیت) نیز توجه داشت. این موارد علاوه بر سالم بودن کیت می‌تواند از بروز نتایج اشتباه در اندازه‌گیری جلوگیری می‌کنند.

• شرکت واردکننده و سهل الوصول بودن کیت: زمان رسیدن کیت نیز در برخی از موارد می‌تواند مهم باشد. با توجه به محدودیت‌های اعمال شده از طرف شرکت‌های خارجی تولید کننده کیت‌ها، تهیه این مواد از طریق واسطه امکان‌پذیر است. در این خصوص انتخاب شرکت‌هایی که دارای اعتبار و تائیدیه‌های بازرگانی می‌باشند شاید یکی از راه‌های کمک‌کننده باشد. در برخی موارد گزارش شده است که به علت عدم رعایت شرایط مناسب نگهداری و حمل‌ونقل برای مواد، کیت‌ها کارآیی مناسبی برای مصرف‌کننده نداشته‌اند. برای رهایی از این مشکل مشورت با افراد باتجربه و تهیه کیت از شرکت‌های معتبر بهترین گزینه است.

• قیمت و پشتیبانی: کلمه پشتیبانی در کیت‌هایی که تولیدی شرکت‌های خارجی می‌باشد در ایران مفهومی ‌ندارد و نمی‌توان در صورت بروز مشکل کیت را عودت و یا مشکل را برطرف نمود ولی در خرید از شرکت‌های تولیدکننده ایرانی این مورد قابل پی‌گیری است. با وجود اینکه موارد ذکر شده قبلی اهمیت بسیار بالایی دارند اما در بسیاری از موارد در حقیقت قیمت کیت‌ها به‌عنوان معیار اصلی انتخاب آن مطرح می‌شود. توصیه‌ی شخصی من در این خصوص این است که بگردید کیتی پیدا کنید که تعداد تست‌های قابل انجام آن مناسب با تعداد نمونه‌های شما باشد تا هزینه اضافی نپردازید و یا اینکه ببینیند آیا فرد دیگری نیز از این کیت استفاده خواهد کرد؟ در صورت استفاده مشترک قدرت خرید نیز افزایش می‌یابد.

در نهایت باید توجه داشت که انتخاب کیت به یکی از ۹ تجربه بد از کار کردن در یک آزمایشگاه تبدیل نشود. امیدوارم نکات ذکر شده شما را در یک انتخاب موفق یاری کند. اگر مواردی از قلم افتاده می‌توانید در قسمت نظرات زیر همین مطلب آن‌را بنویسید تا دیگران نیز از آن بهره‌مند شوند.

در نشست مشترک مدیران شرکت نوند سلامت و پژوهشکده آرتمیا و آبزی‌پروری تفاهم‌نامه مشترک همکاری در زمینه زیست‌فناوری به امضا رسید.

این جلسه در تاریخ دوشنبه ۱۶ مهرماه با حضور دکتر ناصر آق، ریاست پژوهشکده آرتمیا و آبزی‌پروری، دکتر آراز استادی مدیرعامل شرکت نوند سلامت، دکتر صفا قلی‌راد مدیر محصول شرکت نوند سلامت و جمعی از مدیران گروه و اعضای هیئت علمی پژوهشکده در محل دفتر ریاست پژوهشکده آرتمیا برگزار شد. این دو مجموعه در جهت انجام پروژه‌های تحقیقاتی و دانش‌بنیان با استفاده از امکانات، استعدادها و توانایی‌های متناظر خود تفاهم‌نامه همکاری مشترک امضا کردند.

شرکت نوند سلامت مستقر در پارک علم و فناوری آذربایجان غربی با تکیه بر دانش بومی و متخصصین داخل کشور، فعالیت‌های خود را از سال ۹۴ و در بخش کیت‌های آزمایشگاهی پژوهشی آغاز کرده است و در بخش تجاری‌سازی و طراحی محصولات حوزه فناوری زیستی تجربه‌ و دستاوردهای خوبی دارد. پژوهشکده آرتمیا و آبزی‌پروری نیز با قدمت و سابقه علمی بسیار درخشان خود به‌عنوان یکی از قطب‌های مطرح علمی کشور محسوب می‌گردد.

امید است امضای این تفاهم‌نامه مقدمه مناسبی جهت ارتباط صنعت با مراکز علمی بوده و در آینده نزدیک شاهد نتایج مطلوب حاصل از این همکاری باشیم.

درباره‌ی بایدها و نبایدهای دستوری کار در آزمایشگاه به کرات شنیده و خوانده‌ایم. برای آنانی که مشغول به تحصیل در رشته‌ای اند که آزمایشگاه جزیی جدایی‌ناپذیر از دروسشان است نیز معمولا بصورت کلاسی و جزوه‌ای نیز این نکات مطرح شده و این طرح شدن هم بیشتر به منظور طرح سوال و ارزشیابی در امتحانات بوده تا توضیح دقیق و منطقی این نکات. در این نوشته قصد داریم تا سنت شکنی کرده و ۱۰ نکته‌ی مهمی که رعایت آن‌ها چه از نظر حفظ سلامتی و ایمنی فرد و آزمایشگاه و چه از نظر افزایش دقت آزمایش حیاتی است، همراه با دلایل و تبعاتی که از رعایت نکردنشان عاید می‌شود، مطرح کنیم.

۱. قبل از ورود به آزمایشگاه، آشنایی نسبی با آزمایش مورد نظرتان داشته باشید وآموزش لازم برای اجرای آن را کسب کنید؛
تابحال برایتان پیش آمده که به آزمایشگاه وارد شوید و سردرگم، مستاصل و نگران روی به هر سمت چرخانده و هدف از حضورتان در آزمایشگاه را ندانید؟ نگران نباشید؛ این حالت را هر دانشجو لااقل یکبار تجربه کرده است. برای همین هم به شما توصیه می‌کنیم که قبل از ورود به آزمایشگاه و انجام آزمایش، تصویری کلی از آنچه قصد انجامش را دارید در ذهن داشته باشید. پا را از این نکته فراتر میگذاریم و پیشنهاد می‌کنیم علاوه بر نکته‌ی فوق، از نحوه‌ی کارکرد دستگاه‌ها، کیت‌ها و ابزار آزمایش نیز اطمینان کسب کنید؛ مطمئن هستیم که نمی‌خواهید میانه‌ی آزمایش با دستگاه یا کیتی روبرو شوید که نحوه‌ی کارکرد آن را نمی‌دانید و وقتتان تلف بشود. همینطور می‌توانید با رعایت این نکات از مواخذه شدن توسط استاد یا دوستانتان نیز در امان بمانید. پوشیدن روپوش آزمایشگاه، ماسک، کلاه و غیره هم که خود بهتر می‌دانید، فراموشتان نشود.

۲. از ابزار و وسایل دقیق برای انجام آزمایشتان استفاده کنید؛
گذشته از آزمایشات ثابتی که در چارت درسی دانشگاه گنجانده شده، گاهی هم اقدام به انجام آزمایشات می‌کنیم که علاوه بر روند آزمایش نتیجه آن نیز برایمان اهمیت دارد. همانطور که خودتان نیز بهتر می‌دانید نتیجه آزمایش هم وابستگی مستقیم با سلامت و دقت ابزار و وسایل آزمایش دارد. جدای از دستگاه‌های استاندارد آزمایشگاه که معمولا قابل اعتماد می‌باشند و از دقت مناسبی برخوردارند، کیت‌ها جز جدایی ناپذیر آزمایشات می‌باشند. این وسایل نه تنها گران‌قیمت می‌باشند، بلکه گاه به دلیل دیریاب بودن، کمیاب بودن و یکبارمصرف بودن، جایی برای آزمون و خطا که لازمه‌ی بسیاری از آزمایشات می‌باشد نیز باقی نمی‌گذارند. برای فائق آمدن به این مشکلات نیز دو راه حل پیش رو داریم: یک، صرف هزینه زیاد و سفارش کیت‌های گران‌قیمت وارداتی به تعداد زیاد؛ دو، استفاده از کیت‌های دقیق، باکیفیت و قابل اعتماد ساخت داخل. پیشنهاد ما به شما استفاده از کیت‌هاییست که استانداردهای آزمایشگاهی و جهانی را دارا بوده و در عین حال نیز به واسطه تولید در داخل کشور از قیمت منطقی، آسان‌یافت بودن و خدمات پس از فروش نیز برخوردار باشد. توجه به مورد اول از این حیث لازم است که اتکا بر نتایج آزمایش بدون استفاده از کیت‌های دقیق و استاندارد مقدور نیست و از طرفی درنظر داشتن موارد دوم و سوم نیز باعث می‌شود شما از صرف هزینه‌های سرسام‌آور معاف شده و هرگاه نیاز به کیت اضافه داشتید قادر باشید که در کوتاه‌ترین زمان آن را دریافت نمایید.

۳. هر آزمایشگاهی را بهر آزمایشی ساختند!
آیا قصد دارید روی باکتری‌ها آزمایش کنید؛ یا هدفتان کار بر روی قارچ‌هاست؟ آیا می‌خواهید درصد مواد تشکیل‌دهنده‌ی شیر یا گوشت را بسنجید یا تصمیم دارید لقاح درون آزمایشگاهی انجام دهید؟
همیشه این اصل را برای خود قائل شوید که هر آزمایش را درون آزمایشگاه مخصوص به خود انجام دهید. به خود یا دیگران اجازه ندهید که صرفا به خاطر این‌که ابزار و وسایل کشت باکتری در آزمایشگاه قارچ یا انگل‌شناسی موجود است، باکتری‌ها را وارد این آزمایشگاه‌ها کرده و با آن ابزار به انجام آزمایش خود بپردازید. مطمئنا شما نمی‌خواهید که در پایان آزمایش نتایجتان تحت تاثیر ارگانیسم‌های دیگر موجود در آزمایشگاه یا شرایط غیر استاندارد محیط آزمایشگاه قرار بگیرد. مسلما هم قصد ندارید که سلامت شخصی همکارانتان و آزمایشاتشان را به خطر بیاندازید.

۴. سرعت عمل، رمز موفقیت؛
کارهای آزمایشگاهی بسیار حساس بوده و نیاز به دقت و سرعت عمل بالایی دارند. همیشه به یاد داشته باشید که دقیق‌ترین و سریع‌ترین افراد، دقیق‌ترین و سریع‌ترین نتایج را هم از آزمایشاتشان به‌دست می‌آورند. دقت آزمایش تا حدی در گرو دقت ابزار مورد استفاده و تا اندازه‌ای نیز مدیون دقت فردیست. همواره سعی کنید تا وقتتان را شخصا برای انجام محسابات زمان‌گیر و پیچیده تلف نکنید و این مسئولیت را به رایانه و ماشین حساب‌های آنلاین محول کنید. با این کار هم خود را از سردرگمی و از دست دادن تمرکز به‌واسطه سر و کله زدن با فرمول‌های پیچیده رها می‌کنید و هم از رخداد اشتباهات محاسباتی جلوگیری بعمل می‌آورید.

۵. یادداشت‌برداری را فراموش نکنید تا از اساس، آزمایش را فراموش نکنید؛
آزمایشات امروزه نسبت به سال‌های قبل هم طولانی‌تر شده‌اند و هم بسیار پیچیده‌تر. انجام یک آزمایش به تنهایی گاه سال‌ها به طول می‌انجامد و از قلم افتادن یادداشت حتا یک عمل انجام گرفته‌ی ساده نیز ممکن است تکرارپذیری آزمایش را غیرممکن و به تبع آن کل سلامت و ارزش آزمایش را زیر سوال برده و زحمات شما را بی نتیجه کند. پس همیشه دفتر و قلم و از آن بهتر رایانه خود را کنارتان موجود داشته باشید و کوچک‌ترین و جزئی‌ترین اعمالی که در آزمایش انجام می‌دهید را یادداشت نمایید.

ادامه دارد….

10 نکته هنگام کار در آزمایشگاه ( قسمت اول )

۶. برچسب‌ها بی‌دلیل اختراع نشده‌اند؛
برچسب‌زنی را هیچوقت فراموش نکنید! آزمایشگاه مملو است از مواد شبیه به هم. اکثر آزمایش‌ها هم شامل ترکیب کردن موادی می‌شود. هیچ ماده‌ای در دنیا توانایی به زبان آمدن و معرفی خود را ندارد. پس در هر قدم از آزمایش روی لوله‌ها و ظروف آزمایش نام ماده و اطلاعات لازم دیگر مثل تاریخ و ساعت ایجاد شدن آن را یادداشت کنید و برای سهولت در شست و شو و در امان نگاه داشتن نوشته‌ها از پاک شدن هنگام حرارت دادن یا رطوبت بن‌ماری و موارد دیگر از نوشتن روی برچسب‌های مخصوص کاغذی استفاده ببرید. فراموش نکنید که این کار برای تسریع فرآیند آزمایش و افزایش دقت آن حیاتی است؛ مطمئنا نمی¬خواهید که میانه‌ی آزمایشتان مواد را با همدیگر اشتباه گرفته و دچار سردرگمی یا خطای در آزمایش شوید!

۷. آزمایشگاه را منفجر نکنید!
مواد اولیه آزمایشات معمولا شامل مواد قابل انفجار یا مشتعل شونده است. همیشه ظروف مادر حاوی چنین موادی را در قفسه‌های امن و مستحکم و به دور از مواد دیگری که شروع‌کننده‌ی واکنش هستند و همچنین به دور از شعله‌ها و شیرهای گاز نگاه دارید. آزمایشگاه‌ها همچون انبار مهمات هستند و مواردی از این دست که سهل‌انگاری و بی‌دقتی در رعایت نکات فوق باعث آتش‌سوزی‌های مهیب و گسترده شده، فراوان بوده است. پس از تجارب تلخ همکاران خود پند گرفته و سعی کنید با رعایت نکات فوق مانع از تکرار اشتباهات و خسارات ناخوشایند آنان شوید.

۸. با سلاح پر به جنگ خطرات بروید؛
بد اقبالی و اتفاقات تصادفی جز جدایی ناپذیر آزمایش‌هاست. گاه پیش می‌آید که علیرغم رعایت تمام موارد ایمنی بازهم اتفاقی ناخوشایند حاصل می‌شود. هوشمندی بشر در چنین مواردی شامل پیش‌بینی راهکارهای مناسب برای مقابله با چنین اتفاقاتی و سعی در کاهش خسارت به بیشترین حد خود است. همیشه سعی کنید که در آزمایشگاه خود ابزارهایی از قبیل کپسول‌های آتش‌نشانی برای مواد مختلف را در دسترس داشته باشید. اکثر اوقات وجود کپسول مناسب باعث کاهش خسارات به مطلوب‌ترین حالت و جلوگیری از تبدیل شدن آن به یک تراژدی تلخ خواهد شد. علاوه بر این، توجه داشته باشید که وسایل مذکور را در دسترس آسان قرار داده و از تعبیه آن‌ها در مکانی که عدم دسترسی راحت و سریع موجب بی‌فایده شدن آن می‌گردد خودداری نمایید.

۹. بکشید قبل از این که کشته شوید؛
رعایت اصول ضدعفونی در تمام آزمایشگاه‌ها، خصوصا آزمایشگاه‌ها بیولوژی ضروری است. عدم کنترل و از بین نبردن یاخته‌های موجود در سطوح و هوای آزمایشگاه در ساده‌ترین حالت خود باعث ایجاد آلودگی میکروبی، قارچی و … در آزمایشگاه شده و موجب خطای در آزمایشات خواهد شد. اگر جمعیت این یاخته‌ها به حد بالایی برسد حتی احتمال ایجاد بیماری برای افراد داخل آزمایشگاه یا نشت بیماری به بیرون از آزمایشگاه نیز وجود دارد. پس برای جلوگیری از بروز این حالت، از مواد ضدعفونی کننده مناسب آزمایشگاه خود و همچنین وسایلی مثل چراغ فرابنفش و غیره استفاده کنید. یاخته‌های میکروسکوپی بیشتر از آن چیزی که فکرش را می‌کنید توانایی مختل کردن زندگی و آزمایش شما را دارند!

۱۰. مریضی، بهانه‌ی خوبی برای نرفتن به آزمایشگاه است؛
اگر احساس ناخوشی و ضعف دارید، مجبور نیستید به آزمایشگاه بروید؛ نه تنها مجبور نیستید، بلکه باید به جد از مراجعه و حضور در آزمایشگاه نیز پرهیز کنید. به خاطر داشته باشید که توجه به این نکته نه تنها از حیث بهبود سریع‌تر شما به واسطه عدم حضور و استراحت کردن شما مهم است، بلکه ممکن است شما به سبب عدم وجود تمرکز کافی برای انجام آزمایشتان و همچنین وجود احتمال انتقال ویروس‌ها و باکتری‌ها به محیط آزمایشگاه باعث ایجاد خطای در آزمایش خواهد شد. پس به یاد داشته باشید که یکدنگی در محیط آزمایشگاه گاهی هم موجب ضررتان خواهد شد.

موارد فوق بیشتر در دسته‌ی جلوگیری از بروز تجربیات بد بیان شده است. برای ما از تجربیات خوبی که مدت زمان انجام آزمایش، دقت و ایمنی آن را بهینه می‌کند، بگویید تا دیگر همکارانتان نیز از آن‌ها بهره‌مند شوند.