رادیکالهای آزاد سوپراکسید به عنوان یکی از محصولات فرعی متابولیسم تولید میشوند. این مولکولها اساسا ناپایدار هستند و الکترونهای آزاد زیاد آنها بهدنبال موادی هستند که با آنها پیوند ایجاد کنند. این پدیده بصورت مشابه در مورد زنگ زدن آهن نیز اتفاق میافتد و آهن به اکسید آهن تبدیل میشود. تنها تفاوت این است که در بدن انسان، مکانیسمهای بیولوژیکی وجود دارند که میتوانند این واکنش را متوقف یا آنرا برعکس کنند.
در سال ۱۹۵۶ دِنهام هارمان، پیریشناس معروف عنوان کرد که پیری در واقع در نتیجه تجمع «استرس اکسیداتیو» حاصل از اثر رادیکالهای آزاد بر سلولها ایجاد میشود. حال جِمز و همکاران در تحقیقات خود اثبات کردهاند که این تئوری صحیح نبوده و سوپراکسید ذکر شده عامل اصلی پیری نیست.
برای انجام این تحقیق، جِمز و همکاران ژنهای کنترلکننده پاکسازی سوپراکسید از نماتود Caenorhabditis elegans که بصورت معمول در تحقیقات پیری استفاده میشود، را مورد مطالعه قرار دادند. آنها با روشن و خاموش کردن ژنهای خاص توانستند که ظرفیت پاکسازی این کرمها را به نحوی تغییر دهند که صدمات بالقوه حاصل از اکسیداسیون کاهش یابد.
براساس این یافته جمز عنوان میکند: «اگر حتی سوپراکسید در تجمع صدمات سلولی که باعث ایجاد پدیده پیری شود، تاثیر بسیار کمی در این زمینه خواهد داشت.» او ادامه میدهد: «آسیب اکسیداتیو به عنوان یک عامل اصلی و کلی در پیشبرد پدیده پیری مطرح نیست. سایر عوامل، از جمله واکنشهای شیمیایی که قندها در آن دخیل هستند، نقش بیشتری در این زمینه دارند.»
منبع:
Doonan R, McElwee JJ, Matthijssens F, Walker GA, Houthoofd K, Back P, Matscheski A, Vanfleteren JR, Gems D. Against the oxidative damage theory of aging: superoxide dismutases protect against oxidative stress but have little or no effect on life span in Caenorhabditis elegans. Genes & development. 2008 Dec 1;22(23):3236-41.