مصرف غذا نقش مهمی در تعدیل خطر ابتلا به بیماریهای قلبیـعروقی دارد. بیش از 30 درصد از کل مرگومیر را میتوان از طریق تغییرات غذایی، به ویژه با افزایش مصرف مواد غذایی گیاهی کنترل کرد. مصرف زیاد سبزیجات خطر ابتلا به بیماریهای مزمن مانند بیماریهای قلبیـعروقی و سرطان را کاهش میدهد. این حفاظت تا حدی توسط آنتی اکسیدانهای رژیم غذایی مانند β-کاروتن، ویتامین C و E میباشد. فلاونوئیدها و سایر ترکیبات فنولی از آنتیاکسیدانها محافظت میکنند. ترکیبات فنولی در سبزیجات، میوهها و نوشیدنیها مانند قهوه، چای به طور گستردهای توزیع میشود و اکثر مردم روزانه مصرف میکنند. مصرف خوراکی ترکیبات فنولی ممکن است بر فیزیولوژی، پیشرفت بیماری در طول فرآیند پیری و کاهش عوامل خطر بیماریهای مرتبط با سن تاثیر بگذارد. اقدامات اصلی آن کاهش فعالیت پلاکتی، اثرات ضدالتهابی و حفاظت از اکسیداسیون برای کاهش LDL است.
مطالعات مختلف بالینی و اپیدمیولوژیک، اهمیت رژیم غذایی مدیترانهای یا مصرف رژیم غذایی سبزیجات، میوهها، آجیل، غلات سبوسدار، ماهی و روغن زیتون را در کاهش التهاب و یا استرس اکسیداتیو نشان دادهاند که اینها فاکتورهای خطر بیماریهای قلبیـعروقی هستند. چنین رژیمهایی ترکیبات زیستی فعال را فراهم میکنند که سلامت و رفاه را در هر مرحله از زندگی بهبود میبخشد. محققان در مطالعات متعددی تلاش کردهاند که مولکولهای رژیم غذایی را که اثرات محافظتی روی بیماریهای قلبیـعروقی نشان میدهند شناسایی کنند که فیبر غذایی، برخی از اسید های چرب و ترکیبات فنولی را پیشنهاد کردهاند. در واقع رژیم غذایی ترکیبات فنولی در کاهش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن، افزایش سالهای زندگی سالم و ارتقاء متابولیک فعال سالم نقش شناختهشدهای دارد.
مصرف بالای ترکیبات فنولی در رژیم غذایی میتواند بهطور بالقوه بیماریهای مربوط به سن را کاهش میدهد، زیرا آنها واسطههای التهابی تولید شده توسط سیکلوکسیژناز COX-1و COX-2 یا (prostaglandin-endoperoxide synthase (PTGS را مهار میکنند. مصرف ترکیبات فنولی در مهارکردن بروز بیماریهای قلبی عروقی مانند تصلب شرائین، به عنوان مهارکنندهای از اکسیداسیون LDL عمل میکند، که به عنوان مکانیسم کلیدی در پیشرفت آترواسکلروز شناخته میشود. همچنین برخی از اثرات توصیف شده ترکیبات فنولی مانند: تثبیت صفحات آتروما، کورستین مهار فعالیت متالوپروتئیناز، جلوگیری از اختلال پلاک، در کاتچین چای چینی مانع تهاجم و تکثیر سلول های عضلانی صاف دیواره شریانی میشود که باعث کاهش آسیب آتروماتوز میشود؛ در حالیکه ترکیبات فنولی موجود در روغن زیتون اکسیداسیون سطوح LDL و تری گلیسرید را کاهش میدهد و سطح HDL را در موشهای صحرایی افزایش میدهد.
ترکیبات فنولی خاص مانند رسوراترول به عنوان یک عامل ضد پیری با افزایش طول عمر در مدلهای مختلف، از جمله مخمر S. cerevisiae، میوه Drosophila melanogaster، نماتد C. elegans و ماهی Nothobranchius furzeri توصیف شدهاست. همچنین محدودیت کالری، بر روی SIRT-1 تأثیر میگذارد که تأثیرات مثبتی بر سلامتی و طول عمر دارد. این میتواند بیان ژنهایی را که به طول عمر و مقاومت به میانجیگران استرس کمک میکنند، تغییر دهد.
منابع:
Lutz, M., Fuentes, E., Ávila, F., Alarcón, M. and Palomo, I., 2019. Roles of Phenolic Compounds in the Reduction of Risk Factors of Cardiovascular Diseases. Molecules, 24(2), p.366
Morand, C., Barber‐Chamoux, N., Monfoulet, L.E. and Milenkovic, D., 2019. Dietary (Poly) Phenols and Vascular Health. Recent Advances in Polyphenol Research, 5, pp.127-148
Gerszon, J., Rodacka, A. and Puchała, M., 2014. Antioxidant properties of resveratrol and its protective effects in neurodegenerative diseases. Advances in Cell Biology, 4(2), pp.97-117