بیومارکرها مولکولهایی هستند که فرایند طبیعی یا غیرطبیعی را در بدن شما نشان میدهند و ممکن است نشانهای از وضعیت یا بیماری باشند. انواع مختلف مولکولها، مانند DNA، ژنها، پروتئینها و هورمونها میتوانند به عنوان نشانگرهای زیستی عمل کنند، زیرا همه آنها در مورد سلامتی اطلاعات بسیاری را در اختیار قرار میدهند. بیومارکرها ممکن است توسط خود بافت سرطانی و یا توسط سلولهای دیگر در بدن در پاسخ به سرطان تولید شوند. آنها میتوانند در خون، مدفوع، ادرار، بافت تومور یا سایر بافتها و یا مایعات بدن یافت شوند. به طور مشخص، نشانگرهای زیستی محدود به سرطان نیستند. بیومارکرها برای بیماریهای قلبی، مولتیپل اسکلروز و بسیاری از بیماریهای دیگر وجود دارد.
یادگیری برخی از حقایق اولیه برای درک اهمیت بیومارکرها در سرطان، داشتن اطلاعات در مورد DNA، RNA و پروتئین مفید است. DNA یک مولکول درون سلولی است که اطلاعات ژنتیکی را حمل میکند و از یک نسل به نسل بعد منتقل میشود RNA یا اسیدریبونوکلئیک شامل اطلاعاتی است که از DNA کپی شده است. سلولهای بدن چندین مولکول RNA مختلف را تشکیل میدهند که برای سنتز مولکولهای پروتئین ضروری هستند. به عنوان مثال، mRNA، یا مولکول های RNA messenger، به عنوان الگوهایی برای تولید پروتئین از واحدهای آمینو اسید عمل میکنند، در حالی که tRNA یا مولکولهای RNA ناقل، واحدهای اسیدآمینه را به ریبوزوم میرسانند. داخل ریبوزوم، فرآیند ترجمه به پروتئین انجام میگیرد.
پروتئین به عملکرد بدن کمک میکند و اساس ساختار بدن مانند پوست و مو است. آنها طیف گستردهای از توابع در داخل بدن انسان دارند. برخی از پروتئینها (آنزیمها) سرعت واکنشهای شیمیایی را افزایش میدهند، برخی (سیتوکنینها) بر عملکرد سیستم ایمنی بدن تاثیر میگذارند و در عین حال سایر پروتئینها که آنتیبادی نامیده میشوند، واکنشهای ایمنی خاص را در پاسخ به آنتیژنها انجام میدهند.
بیومارکرهای سرطانی میتوانند شامل موارد زیر باشند:
• پروتئینها
• جهشهای ژنی (تغییرات)
• بازسازی ژن
• کپیهای اضافی از ژنها
• حذف ژنها
• مولکول های دیگر
هنگامی که مردم در مورد بیومارکرهای سرطانی صحبت میکنند، معمولا به پروتئینها، ژنها و مولکولهای دیگر اشاره دارند که بر روی سلولهای سرطانی رشد میکنند. در سالهای اخیر، دانشمندان شروع به مطالعه درباره الگوهای بیان ژن و تغییرات در DNA به عنوان بیومارکرهای سرطانی پرداختند. در حالیکه برخی از بیومارکرهای سرطانی میتوانند در جهت پیشبینی سرطان، روند پیشرفت، درمان و بهبودی کمک کنند.
در قسمتهای بعدی به تفصیل درباره انواع عملکرد بیومارکرهای سرطانی و به خصوص بیومارکرهای آنتیاکسیدانی بحث خواهیم کرد…
بیومارکرهای سرطان ( قسمت دوم )
بیومارکرهای استرس اکسیداتیو ( قسمت سوم )